Ο ψηφιακός καπιταλισμός χρειάζεται επειγόντως νέους νόμους

Η νομοθεσία περί ανταγωνισμού και μονοπωλίων φτάνει μέχρι στιγμής μόνο στις εταιρείες οι οποίες δεν παράγουν φυσικά, συμβατικά αγαθά. Εάν όμως, δεν ισχύσουν σύντομα νέοι κανόνες, η απόλυτη κυριαρχία μιας χούφτας ψηφιακών εταιρειών -των γνωστών κροίσων της Silicon Valley- στην παγκόσμια οικονομία είναι απλώς, θέμα χρόνου.

Μπορεί να μοιάζει περίεργο, αλλά υπάρχουν ακόμα άνθρωποι οι οποίοι πιστεύουν ότι η Amazon δεν είναι τίποτα παραπάνω από την ηλεκτρονική εκδοχή ενός πολυκαταστήματος. Στην πραγματικότητα βεβαίως, είναι πολύ περισσότερα από αυτό: Είναι ένας ταχύτατα αναπτυσσόμενος παγκόσμιος γίγαντας του διαδικτύου που αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο ψωνίζουμε, που κατακτά όλο και περισσότερες αγορές, χρησιμοποιώντας τον ιστότοπο Alexa (ο οποίος καταγράφει την «κίνηση» στο Διαδίκτυο) για να απορροφήσει τα προσωπικά δεδομένα μας απευθείας μέσα από το σαλόνι του σπιτιού μας και που αυτή τη στιγμή, ζητά πρόσβαση μέχρι και στα κλειδιά μας, έτσι ώστε να μπορεί να παραδίδει πακέτα ακόμη και όταν απουσιάζουμε!

Το Facebook έχει εδώ και πολύ καιρό εξελιχθεί επίσης, σε κάτι πολύ περισσότερο από ένα μέσο κοινωνικής δικτύωσης όπου συνομιλούν οι φίλοι. Είναι μια εταιρεία μέσων ενημέρωσης που κερδίζει δισεκατομμύρια σε διαφημίσεις «διαδίδοντας» περιεχόμενο χωρίς πρώτα να το ελέγξει.

Η Amazon και το Facebook αποτελούν δύο ενδεικτικά παραδείγματα. Η λίστα θα μπορούσε να συνεχιστεί με την ίδια τη Google και την Alphabet -όπως αυτοαποκαλείται η εταιρεία πλέον -και άλλες πολλές.

Όπως γράφει το Spiegel, το στοιχείο που έχουν όλες κοινό μεταξύ τους είναι οι ρυθμοί ανάπτυξης που θα ήταν αδύνατο να συμβούν στην αναλογική οικονομίακαι επίσης, το γεγονός ότι έχουν συγκεντρώσει μια επικίνδυνη δύναμη, εξού και βρίσκονται αντιμέτωπες με όλο και πιο έντονες πολιτικές αντιδράσεις.

Αλλαγή στάσης

Δεν έχει περάσει πολύς καιρός από τη στιγμή που η Ε.Ε. αποφάσισε να περιορίσει την ανεξέλεγκτη δύναμη της Google και της Amazon στην ευρωπαϊκή αγορά. Το γεγονός προκάλεσε την αντίδραση των ΗΠΑ, οι οποίες χαρακτήρισαν τα μέτρα της Ένωσης ως μία προσπάθεια της Ευρώπης να προστατεύσει την «κατώτερη ψηφιακή οικονομία της».

Ωστόσο, η στάση των Ηνωμένων Πολιτειών έχει αλλάξει, καθώς Αμερικανοί πολιτικοί και οικονομολόγοι έβαλαν στο τραπέζι την προοπτική της διάσπασης, του διαχωρισμού των γιγάντων του Διαδικτύου.

Σύμφωνα με το δημοσίευμα, οι Ρεπουμπλικανοί ήταν πάντα επιφυλακτικοί με τους γίγαντες της Silicon Valley, οι οποίοι από την πλευρά τους δεν έκρυβαν την υποστήριξή τους προς τους Δημοκρατικούς.

Τώρα, όμως, ακόμη και οι Δημοκρατικοί έχουν αρχίσει να βλέπουν «λοξά» τις εταιρείες της Silicon Valley, ιδιαίτερα μετά από την τελευταία προεκλογική εκστρατεία που έδειξε στην πράξη ότι το επιχειρηματικό μοντέλο που εφαρμόσθηκε από το Facebook, τη Google και το Twitter αποδείχθηκε τόσο επωφελές για τον Ντόναλντ Τραμπ ώστε κατέληξε με την εκλογή του.

Οι ψηφιακές πλατφόρμες τους έκαναν διανομή εκατομμυρίων μηνυμάτων δεξιάς προπαγάνδας, με τα οποία, η Ρωσία φέρεται ότι προσπάθησε να επηρεάσει την ψήφο των Αμερικανών. Ο ακριβής ρόλος που διαδραμάτισαν οι γίγαντες του διαδικτύου αποτελεί επί του παρόντος αντικείμενο έρευνας στο αμερικανικό Κογκρέσο.

Βεβαίως και υπάρχουν πλεονεκτήματα που συνδέονται με την ψηφιοποίηση, αλλά ο ψηφιακός καπιταλισμός χρειάζεται επειγόντως νέους κανόνες -η ισχύουσα νομοθεσία δεν είναι αρκετή, συνεπώς ούτε αποτελεσματική.

Οι παλιοί νόμοι δημιουργήθηκαν για μία οικονομία που αφορούσε σε πραγματικά αγαθά και για την οποία η τιμή ήταν ένας σημαντικός παράγοντας. Όλα μπορούσαν να φορολογηθούν, να ελεγχθούν και, όποτε χρειαζόταν, να αναπροσαρμοστούν.

Αντιθέτως, η ψηφιακή οικονομία βασίζεται σε αλγόριθμους και οι ψηφιακές εταιρείες, μεταξύ των οποίων οι γίγαντες της Silicon Valley, δεν παράγουν κανένα συμβατικό προϊόν. Οι πελάτες λαμβάνουν τις υπηρεσίες τους δωρεάν, δίνοντας μόνο τα στοιχεία τους.

Όσο περισσότερους πελάτες προσελκύει ένας πάροχος, τόσο πιο ελκυστικός γίνεται στους νέους πελάτες, οι οποίοι με τη σειρά τους τους παραδίδουν ακόμα περισσότερα δεδομένα -εξού και η Google και το Facebook δεν φοβούνται τον ανταγωνισμό.

Εξαφάνιση κάθε πιθανού αντίπαλου

Ο νικητής τα παίρνει όλα: Αυτός είναι ο νόμος του Δαρβίνου που ισχύει στην ψηφιακή οικονομία και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η εν λόγω οικονομία δείχνει μια τάση στην παραγωγή μονοπωλίων. Αλλά είναι μονοπώλια τα οποία δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν με τα κλασικά εργαλεία της ισχύουσας νομοθεσίας κατά των μονοπωλίων.

Συνεπώς, η δύναμη μιας επιχείρησης και η κατάχρηση της εξουσίας που έχει, πρέπει να επαναπροσδιοριστούν. Οι εταιρείες - γίγαντες μπορούν να «καταπιούν», να εξαφανίσουν πιθανούς νέους αντιπάλους πριν καν αυτοί αρχίσουν να αναπτύσσονται. Ως εκ τούτου, οι εξαγορές επιχειρήσεων πρέπει να παρακολουθούνται πολύ πιο αυστηρά από ό,τι σήμερα και, εάν χρειαστεί, να εμποδίζονται.

Δεύτερον, πρέπει να προσδιοριστεί ποιος κατέχει τα δεδομένα που συλλέγονται -τα data δισεκατομμυρίων ανθρώπων- κατά πόσον πρέπει αυτά να τίθενται στη διάθεση και άλλων εταιρειών ή εάν τελικά, οι καταναλωτές πρέπει να λαμβάνουν περισσότερα σε αντάλλαγμα από αυτό που ήδη παίρνουν, δηλαδή τα αποτελέσματα της δωρεάν αναζήτησης στο διαδίκτυο.

Τρίτον, δεν μπορεί να επιτρέπεται σε εκείνους που διανέμουν περιεχόμενο να απορρίπτουν την ευθύνη για το περιεχόμενο αυτό. Οι αποδεδειγμένα ψευδείς ισχυρισμοί και οι εκφράσεις μίσους δεν πρέπει να γίνονται ανεκτές.

Τέλος, αυτοί που κερδίζουν δισεκατομμύρια δολάρια πρέπει να πληρώνουν (υψηλούς) φόρους, όχι μόνο στην εταιρική έδρα τους, αλλά σε όλες τις χώρες στις οποίες δραστηριοποιούνται.

Η καταγραφή των παραπάνω καίριων ζητημάτων σε συγκεκριμένες κανονιστικές ρυθμίσεις είναι περίπλοκη και ως επί το πλείστον μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο σε διεθνές επίπεδο. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι οι εθνικές κυβερνήσεις χάνουν τον ρόλο τους.

Το «σύγχρονο πετρέλαιο»

Στη βιομηχανία της Silicon Valley, της μητρόπολης των εταιρειών, που δραστηριοποιούνται στις τεχνολογίες της πληροφορικής και των επικοινωνιών, οι πόροι δεν είναι το πετρέλαιο ή ο χαλκός, αλλά τα δεδομένα.

Καθώς η Silicon Valley έχει στόχο να παραβιάσει και άλλες πτυχές τις προσωπικής μας ζωής, αξίζει να αναλογιστούμε ποιες περαιτέρω παραχωρήσεις θα θεωρούνται «κανονικές» τα επόμενα 20 χρόνια.

http://tvxs.gr/news/kosmos/o-psifiakos-kapitalismos-xreiazetai-epeigontos-neoys-nomoys