Μαριχουάνα και εγκληματικότητα: Η Ουρουγουάη δείχνει το δρόμο

Στέλιος Κούλογλου

Όταν στο Μοντεβίδεο συζητάς για τα πρόσφατα μαφιόζικα επεισόδια στην Αθήνα και την εγκληματικότητα, έχουν μια λύση να σου προτείνουν για τον περιορισμό της: νομιμοποίηση της χρήσης μαριχουάνας.

Το 2013 όταν επικεφαλής της χώρας ήταν ο θρυλικός «Πέπε» Μουχίκα, πρώην αντάρτης των Τουπαμάρος και ο φτωχότερος πρόεδρος στην ιστορία της ανθρωπότητας, το Κοινοβούλιο ψήφισε ένα νόμο για την αποποινικοποίηση- νομιμοποίηση της μαριχουάνας. Οι πολίτες της χώρας επιτρέπεται να καλλιεργούν μάξιμουμ 6 φυτά μαριχουάνας στο σπίτι τους, να ιδρύουν κλαμπ με το πολύ 45 μέλη τα οποία μπορούν να αξιοποιούν 40 γραμμάρια από τη κοινή τους παραγωγή το μήνα ή να την αγοράζουν από το τοπικό φαρμακείο. (Η νομοθεσία δεν κάνει διάκριση ανάμεσα στη φαρμακευτική και τη ψυχαγωγική-ψυχοτρόπα μαριχουάνα). Και οι τρεις αυτές κατηγορίες χρηστών είναι υποχρεωμένοι να δηλώσουν τις δραστηριότητες τους στην αστυνομία.

Ο νόμος πέρασε από πολλά κύματα, πολεμήθηκε από τη συντηρητική αντιπολίτευση και άρχισε να εφαρμόζεται στο σύνολο του το τέλος του 2017. «Σε ένα χρόνο περίπου έχουμε 30% πτώση της εγκληματικότητας στα εγκλήματα που σχετίζονται με τα ναρκωτικά», λέει ο βουλευτής της αριστεράς Λουίς Πουίγκ που υποστήριξε τον νόμο. «Το καλύτερο βέβαια είναι μη καταναλώνεις ναρκωτικά, αλλά από τη στιγμή που αυτό είναι αδύνατο, το πρώτο μέλημα της πολιτείας πρέπει να είναι ο η καταπολέμηση της μαύρης αγοράς και της εγκληματικότητας που τη συνοδεύει και η προστασία των πολιτών».

Όπως έγινε πρόσφατα και στον Καναδά που επίσης νομιμοποίησε τη χρήση μαριχουάνας, της εφαρμογής του νόμου προηγήθηκε μια καμπάνια ενημέρωσης για τις βλαβερές συνέπειες της υπερκατανάλωσης, ιδίως μεταξύ των νέων και των εφήβων. Όσοι ψήφισαν το νόμο, όπως ο Λουίς Πουίγκ πιστεύουν ότι η μαριχουάνα γίνεται πιο ελκτική για τους έφηβους όταν περιβάλλεται από τη γοητεία της παρανομίας.

Δεν έχουν λυθεί ακόμη όλα τα προβλήματα μετά την εφαρμογή του νόμου. Το βασικότερο ίσως είναι το θέμα των τουριστών, στους οποίους απαγορεύεται να αγοράζουν μαριχουάνα από τα φαρμακεία, όπως οι Ουρουγουανοί. Οι νομοθέτες ήθελαν με αυτό το τρόπο να αποφύγουν τον « ναρκοτουρισμό » του Άμστερνταμ με τα περίφημα coffee shops, αλλά άφησαν έτσι χώρο στη μερική αναζωογόνηση της μαύρης αγοράς για τους τουρίστες. Απομένουν επίσης πολλά να γίνουν με την βιομηχανική παραγωγή σκευασμάτων για φαρμακευτικούς σκοπούς ενώ τα καταστήματα που πωλούν προϊόντα κλωστικής κάνναβης διαμαρτύρονται για την γραφειοκρατία που καθυστερεί τις εισαγωγές των εμπορευμάτων τους. Δεν χρειάζεται όμως να περιγράψω την αντίδραση τους όταν τους είπα ότι στην Ελλάδα συλλαμβάνονται ακόμη άνθρωποι επειδή πωλούν πουκάμισα ή χυλοπίτες: κοντεύουν να το ρίξουν στα σκληρά ναρκωτικά.

Η Ουρουγουάη των 3.5 εκατομμυρίων κατοίκων είναι μια χώρα που υπερηφανεύεται για το φιλελεύθερο πνεύμα της και τις προοδευτικές ιδέες της, σε σχέση με τις άλλες λατινοαμερικανικές χώρες. Οι Ουρουγουανοί πιστεύουν ότι μπορεί να δώσουν το καλό παράδειγμα σε άλλες χώρες, όπως το Μεξικό και η Κολομβία, που αιμορραγούν από το εμπόριο ναρκωτικών. «Ο διαβόητος πόλεμος των ΗΠΑ εναντίον των ναρκωτικών, κατέληξε σε παταγώδη αποτυχία, απ' όπου κι αν το πιάσεις », λέει ο βουλευτής Λουίς Πουίγκ, «ακόμη και η κατανάλωση αυξήθηκε, αντί να μειωθεί».

Όχι φυσικά μόνο εξαιτίας του νόμου για τη μαριχουάνα, το Μοντεβίδεο είναι η ασφαλέστερη πρωτεύουσα της Λατινικής Αμερικής μετά την Αβάνα. Στον κήπο του σπιτιού του, ανάμεσα στα λουλούδια και τη μπουγάδα της οικογένειας, ο Νάτσο καλλιεργεί ήδη 6 φυτά (τα υπόλοιπα στη κεντρική φωτογραφία του άρθρου είναι τα.. αντιπαραγωγικά αρσενικά φυτά) όπως προβλέπει ο νόμος. «Παλιότερα αν θέλαμε να καπνίσουμε ένα τσιγάρο έπρεπε να κυνηγάμε τους εμπόρους. Καμιά φορά αγοράζαμε περισσότερο από όσο χρειαζόμαστε. Τώρα ελέγχουμε πλήρως και την ποιότητα και την ποσότητα ».