Ιράν: Τουλάχιστον 901 άνθρωποι εκτελέστηκαν το 2024

 Άρδην - Ρήξη , Le Figaro – AFP

Τουλάχιστον 901 άνθρωποι εκτελέστηκαν στο Ιράν πέρυσι, εκ των οποίων περίπου 40 μόνο σε μία εβδομάδα τον Δεκέμβριο, κατήγγειλε την Τρίτη ο Ύπατος Αρμοστής των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, Φόλκερ Τουρκ. «Είναι πολύ ανησυχητικό το γεγονός ότι ο αριθμός των ανθρώπων που υποβάλλονται στη θανατική ποινή στο Ιράν αυξάνεται χρόνο με τον χρόνο», σχολίασε ο Φόλκερ Τουρκ σε δελτίο Τύπου, λέγοντας ότι «είναι καιρός το Ιράν να βάλει τέλος σε αυτό το κύμα εκτελέσεων».

Τουλάχιστον 853 άτομα εκτελέστηκαν στο Ιράν το 2023, σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία. Σε συνέντευξη Τύπου, η εκπρόσωπος του Γραφείου της Ύπατης Αρμοστείας, Λιζ Θρόσελ, εξήγησε ότι τα στοιχεία προέρχονται από «διάφορες οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων (…) τις οποίες θεωρούμε αξιόπιστες, την HRANA, την Hengaw και την Iran Human Rights».

Σύμφωνα με την ανακοίνωση, οι περισσότερες εκτελέσεις το 2024 αφορούσαν αδικήματα που σχετίζονται με τα ναρκωτικά, αλλά εκτελέστηκαν επίσης αντιφρονούντες και άτομα που συνδέονταν με τις διαδηλώσεις του 2022-2023. Η Ύπατη Αρμοστεία αναφέρει επίσης αύξηση του αριθμού των γυναικών που εκτελέστηκαν.

31 γυναίκες εκτελέστηκαν το 2024

Σύμφωνα με το Iran Human Rights, οι ιρανικές αρχές εκτέλεσαν τουλάχιστον 31 γυναίκες το 2024, αριθμός ρεκόρ από το 2008, όταν η μη κυβερνητική οργάνωση άρχισε να καταγράφει την εφαρμογή της ποινής του θανάτου στην ισλαμική δημοκρατία. «Πολλές από τις γυναίκες που εκτελέστηκαν με την κατηγορία της δολοφονίας ήταν θύματα ενδοοικογενειακής βίας ή σεξουαλικής κακοποίησης που ενεργούσαν από απόγνωση», σύμφωνα με το IHR.

Σύμφωνα με διάφορες οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, μεταξύ των οποίων η Διεθνής Αμνηστία, το Ιράν είναι η χώρα στον κόσμο με τον μεγαλύτερο αριθμό εκτελέσεων ανθρώπων, εκτός από την Κίνα, για την οποία δεν μπορούν να υπάρξουν στοιχεία. Ο ισλαμικός νόμος των αντιποίνων, που εφαρμόζεται στο Ιράν και είναι γνωστός ως «κιζάς», ορίζει ότι μια δολοφονία πρέπει να «ξεπληρώνεται» με την απώλεια μιας άλλης ζωής, εκτός εάν η οικογένεια του θύματος συγχωρήσει ή δεχτεί αποζημίωση. Ο κανόνας αυτός καταδεικνύει ότι «το ιρανικό δικαστικό σύστημα σπάνια θεωρεί (την ύπαρξη ενδοοικογενειακής βίας) ως ελαφρυντικό», σύμφωνα με το Iran Human Rights.

«Είμαστε αντίθετοι στη θανατική ποινή σε κάθε περίπτωση», τόνισε ο Τουρκ την Τρίτη. «Είναι ασυμβίβαστη με το θεμελιώδες δικαίωμα στη ζωή και ενέχει τον απαράδεκτο κίνδυνο να εκτελεστούν αθώοι άνθρωποι. Και, για να είμαστε σαφείς, δεν μπορεί ποτέ να επιβληθεί για συμπεριφορές που προστατεύονται από το διεθνές δίκαιο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων», είπε. Προέτρεψε τις ιρανικές αρχές να αναστείλουν τις εκτελέσεις και να θεσπίσουν «μορατόριουμ» για τη θανατική ποινή με σκοπό την κατάργησή της.

«Η εκτέλεση γυναικών στο Ιράν αποκαλύπτει τον βάναυσο και απάνθρωπο χαρακτήρα της θανατικής ποινής και καταδεικνύει σε ποιο βαθμό οι διακρίσεις και η ανισότητα των φύλων είναι ριζωμένες στο ιρανικό δικαστικό σύστημα», δήλωσε ο διευθυντής του IHR Μαχμούντ Αμιρί-Μογκαντάμ.

Η IHR, με την έδρα της στη Νορβηγία, κατέγραψε συνολικά 241 γυναίκες που εκτελέστηκαν μεταξύ 2010 και 2024, εκ των οποίων 114 για ανθρωποκτονία και 107 για αδικήματα που σχετίζονται με ναρκωτικά. «Πολλές από τις γυναίκες που εκτελέστηκαν για φόνο ήταν θύματα ενδοοικογενειακής βίας ή σεξουαλικής κακοποίησης που ενεργούσαν από απόγνωση», δήλωσε η IHR.

Καρδιακή προσβολή, απαγχονισμός

Η IHR αναφέρει την περίπτωση της Ζαχρά Εσμαϊλί, η οποία αναγκάστηκε να παντρευτεί τον γείτονά της, υπάλληλο του υπουργείου Πληροφοριών, αφού έμεινε έγκυος επειδή την είχε βιάσει. Η γυναίκα κατηγορήθηκε ότι σκότωσε τον σύζυγό της, ο οποίος ήταν βίαιος απέναντι σε αυτήν και τα παιδιά της, το 2007. Η οικογένεια του συζύγου της επέμεινε στο «κιζάς», με την πεθερά της να αναλαμβάνει προσωπικά την εκτέλεση το 2021. Ο δικηγόρος της αποκάλυψε αργότερα ότι η Ζαχρά Εσμαϊλί υπέστη καρδιακή προσβολή όταν είδε μια ομάδα ανδρών να εκτελούνται πριν από αυτήν. «Ωστόσο, κρέμασαν το άψυχο σώμα της», σύμφωνα με τη ΜΚΟ.

Μια από τις πιο πολύκροτες υποθέσεις υπήρξε ο απαγχονισμός, τον Οκτώβριο του 2014, της 26χρονης Ρεϊχανέχ Τζαμπαρί, η οποία καταδικάστηκε για τη δολοφονία ενός πρώην αξιωματικού των μυστικών υπηρεσιών, ο οποίος, όπως είπε η γυναίκα, είχε προσπαθήσει να της επιτεθεί σεξουαλικά. Η νεαρή γυναίκα δήλωσε ότι είχε βασανιστεί για να της αποσπάσουν ομολογία. Η οικογένεια του θύματος επέμεινε στην εκτέλεσή της επειδή η ίδια υποστήριξε ότι είχε ενεργήσει σε αυτοάμυνα. Η περίπτωσή της αποτέλεσε το θέμα ενός ντοκιμαντέρ με τίτλο Επτά χειμώνες στην Τεχεράνη, το οποίο προβλήθηκε στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου το 2023.

Οι ακτιβιστές για τα ανθρώπινα δικαιώματα ανησυχούν γενικά για τον αυξανόμενο αριθμό εκτελέσεων στο Ιράν, υποπτευόμενοι ότι οι ισλαμικές αρχές χρησιμοποιούν τη θανατική ποινή για να ενσταλάξουν τον φόβο στην κοινωνία, ιδίως στον απόηχο των διαδηλώσεων του 2022-2023.