Του Γ. ΔΕΛΑΣΤΙΚ*Στη Συρία είναι επικεντρωμένη η προσοχή όλων στη Μέση Ανατολή, αλλά στο Ιράν θα δοθεί η «μητέρα όλων των πολιτικών μαχών» που θα καθορίσει το μέλλον αυτής της κρισιμότατης περιοχής για τον ενεργειακό εφοδιασμό όλου του κόσμου.Αν πέσει τελικά το καθεστώς Ασαντ στη Συρία, η επόμενη φάση της μεσανατολικής κρίσης θα εκτυλιχθεί στο Ιράν. Εκεί όμως οι Αμερικανοί και οι Ισραηλινοί ούτε να εισβάλουν και να κατακτήσουν τη χώρα μπορούν, ούτε να ελέγξουν τη χώρα πολιτικά και οικονομικά με εξωτερική πίεση.Το μόνο που είναι σε θέση να κάνουν είναι να ενθαρρύνουν εσωτερικές δυνάμεις φιλικές προς τις ΗΠΑ ώστε αυτές να αναρριχηθούν στην εξουσία. Υπό το πρίσμα αυτό έχουνεξαιρετική σημασία οι προεδρικές εκλογές που θα γίνουν στοΙράν στις 14 Ιουνίου. Ελπίδα των Αμερικανών είναι να εκλεγεί πρόεδρος ο φιλοδυτικός για τα ιρανικά δεδομένα Ακμπάρ Χασεμί Ραφσανζανί, ο οποίος είχε καταλάβει το αξίωμα αυτό πριν από σχεδόν είκοσι χρόνια. Γόνος μιας από τις πλουσιότερες οικογένειες του Ιράν και επονομαζόμενος«καρχαρίας» (!), ο Ραφσανζανί είναι ένας ικανότατος και αδίστακτος πολιτικός, ο οποίος δεν θα είχε καμιά ιδεολογική, πολιτική ή άλλη αναστολή να αποκαταστήσει τις σχέσεις της Τεχεράνης με την Ουάσιγκτον, αν έκρινε ότι αυτό θα υπηρετήσει το προσωπικό του πολιτικό και οικονομικό συμφέρον. Οισυγκαλυμμένα φιλοαμερικανικές δυνάμεις του Ιράν στον επιχειρηματικό κόσμο τον θεωρούν αδιαφιλονίκητο πολιτικό ηγέτη τους.
Οι Αμερικανοί έχουν πάρει όμως ένα πολύ σκληρό μάθημα ήδη για το πώς αντιδρούν οι Ιρανοί όταν αισθάνονται ότι απειλούνται. Από το 1997 ως το 2005, ολόκληρη την οκταετία αυτή, πρόεδρος του Ιράν ήταν ο αμερικανόφιλος Μοχαμάντ Χαταμί. Οι φιλοδυτικοί είχαν κυριαρχήσει και στο κοινοβούλιο. Η αμερικανική εισβολή στο Ιράκ όμως άλλαξε τα δεδομένα εντελώς. Ενώ αρχικά εθεωρείτο βέβαιη η επανεκλογή του Ραφσανζανί στη θέση του προέδρου μετά τη λήξη της θητείας του ομοϊδεάτη του, Χαταμί (στο Ιράν κάποιος μπορεί να είναι πρόεδρος μόνο δύο συνεχείς τετραετίες, αλλά αφού περάσει μία προεδρική θητεία άλλου ατόμου έχει τη δυνατότητα να ξαναείναι υποψήφιος), τα πράγματα πήραν άλλη τροπή. Οι Ιρανοί ψήφισαν μαζικά τον σκληροπυρηνικό Αχμαντινετζάντ, ο οποίος στις δημοσκοπήσεις εμφανιζόταν... πέμπτος (!). Ο Αχμαντινετζάντ όντως αντιστάθηκε στους Αμερικανούς. Σάρωσε τον Ραφσανζανί στις εκλογές του 2005, κυριάρχησε και στο κοινοβούλιο, επανεξελέγη με άνεση τον Ιούνιο του 2009, οπότε ο Ραφσανζανί δεν ξανακατέβηκε υποψήφιος γιατί ήξερε ότι ήταν χαμένος από χέρι.
Η οκταετία του Αχμαντινετζάντ ριζοσπαστικοποίησε εκ νέου την ιρανική κοινωνία στο πολιτικό επίπεδο, ενώ η οικονομική πολιτική του ήταν πολύ φιλολαϊκή. Οι Φρουροί της Επανάστασηςενισχύθηκαν πολύ από την προεδρία του Αχμαντινετζάντ. Ο Ραφσανζανί κατεβαίνει υποψήφιος γιατί ως πρόσωπο αντιλαμβάνεται ότι παίζει το τελευταίο του χαρτί. Οι συνθήκες δεν τον ευνοούν. Οχρηματοδοτούμενος και υποκινούμενος από τις ΗΠΑ, το Ισραήλ και τις αραβικές πετρομοναρχίες του Κόλπου εμφύλιος πόλεμος στη Συρία, τον πιο στενό σύμμαχο του Ιράν στον αραβικό κόσμο, έχεισημάνει συναγερμό στην Τεχεράνη.
Τα περιθώρια για φιλοαμερικανική στροφή του καθεστώτος του Ιράν είναι αντικειμενικά πολύ στενά.
Το πάθημα μάλιστα του Καντάφι, ο οποίος ανετράπη από τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ μόλις έκανε τα πολιτικά και οικονομικά ανοίγματα στους Αμερικανούς και τους Ευρωπαίους και άφησε τις πετρελαϊκές εταιρείες τους να μπουν στη Λιβύη, έχει γίνει μάθημα για τους αγιατολάχ του Ιράν. Εννοείται ότι αν στις συνθήκες αυτές κατορθώσει να εκλεγεί πρόεδρος ο Ραφσανζανί, θα πρόκειται για θρίαμβο παγκοσμίων διαστάσεων των ΗΠΑ.
Το σκηνικό των προεδρικών υποψηφίων πάντως δεν έχει ακόμη οριστικοποιηθεί, καθώς σήμερα θα γνωρίζουμε αν σε κάποιον από τους υποψήφιους προβλήθηκε βέτο από το Συμβούλιο των Φρουρών, όπως ονομάζεται ένα πολιτικοθρησκευτικό σώμα που εξετάζει αν οι υποψήφιοι είναι πιστοί μουσουλμάνοι. Κύριος διεκδικητής πάντως του προεδρικού αξιώματος φαίνεται ότι είναι ο Σαΐντ Τζαλιλί, ο Ιρανός διπλωμάτης που ηγείται της αποστολής της χώρας του στις διαπραγματεύσεις με τη Δύση για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης. Ο Τζαλιλί είναι αφοσιωμένος στον ανώτατο ηγέτη του Ιράν, τον αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, τον διάδοχο του Χομεϊνί που βρίσκεται στη θέση αυτή εδώ και σχεδόν ένα τέταρτο του αιώνα, από τις 4 Ιουνίου του 1989. Αυτό του δίνει ένα σοβαρό πλεονέκτημα, καθώς ο Ραφσανζανί είναι πιο δημοφιλής στις... ΗΠΑ παρά στο Ιράν!
*Δημοσιεύθηκε στο "ΕΘΝΟΣ" την Τετάρτη 22 Μαίου 2013
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου