3 Ιου­λί­ου 1944: Η επί­θε­ση των Γερ­μα­νών κατά του ΕΛΑΣ στη Β. Πίνδο

 ΗΡΑ­ΚΛΗΣ ΚΑ­ΚΑ­ΒΑ­ΝΗΣ 

Από τις αρχές του 1944 οι δυ­νά­μεις του ΕΛΑΣ, που ήταν εγκα­τα­στη­μέ­νες στον όγκο της Βό­ρειας Πίν­δου και στις γει­το­νι­κές προς αυτήν ορει­νές πε­ριο­χές, είχαν ανα­πτύ­ξει σο­βα­ρή δράση ενα­ντί­ον του εχθρού. Πολλά χτυ­πή­μα­τα κατά των συ­γκοι­νω­νια­κών αρ­τη­ριών των Γερ­μα­νών είχαν δώσει τα τμή­μα­τα της ΙΧ και Χ Με­ραρ­χί­ας, καθώς και η 7η Τα­ξιαρ­χία της VIII Με­ραρ­χί­ας του ΕΛΑΣ.

Οι χι­τλε­ρι­κοί, για να δια­τη­ρή­σουν ανοι­χτές τις βα­σι­κές συ­γκοι­νω­νια­κές αρ­τη­ρί­ες τους στη Βό­ρεια Ελ­λά­δα, απο­φά­σι­σαν να διε­νερ­γή­σουν ευ­ρεί­ας έκτα­σης εκ­κα­θα­ρι­στι­κές επι­χει­ρή­σεις στις πε­ριο­χές της Βό­ρειας Πίν­δου. Για το σκοπό αυτό συ­γκέ­ντρω­σαν ισχυ­ρές δυ­νά­μεις και, με κύρια δύ­να­μη κρού­σης τη Με­ραρ­χία Αλ­πι­νι­στών «Εντελ­βάις», κι­νή­θη­καν προς το χώρο της Βό­ρειας Πίν­δου (Γράμ­μο, Βόιο, Ορ­λια­κα, Μαυ­ρο­βού­να, Γρε­βε­νά). Συ­νο­λι­κά οι γερ­μα­νι­κές δυ­νά­μεις ξε­περ­νού­σαν τις 15 χι­λιά­δες.

Η επί­θε­ση του εχθρού εκ­δη­λώ­θη­κε ταυ­το­χρό­νως από όλες τις βά­σεις εξόρ­μη­σης τη νύχτα της 3ης προς 4η Ιούλη του 1944. Οι Γερ­μα­νοί, ύστε­ρα από συ­μπλο­κές με προ­ω­θη­μέ­να φυ­λά­κια του ΕΛΑΣ, πέ­ρα­σαν σε πολλά ση­μεία τον Αλιάκ­μο­να και προ­ω­θή­θη­καν προς τις ελεύ­θε­ρες πε­ριο­χές. Τα τμή­μα­τα της ΙΧ Με­ραρ­χί­ας έδω­σαν μάχες στα υψώ­μα­τα Τσο­τυ­λί­ου – Μόρ­φης και Αυ­γε­ρι­νού και συμ­πτύ­χθη­καν σε νέες θέ­σεις.

Μέχρι τις 17 του Ιούλη η γερ­μα­νι­κή επί­θε­ση συ­νε­χι­ζό­ταν, ενώ ο ΕΛΑΣ με ηρω­ι­κές μάχες προ­σπα­θού­σε να ανα­κό­ψει την προ­ώ­θη­ση των εχθρι­κών δυ­νά­με­ων, να κερ­δί­σει χρόνο για να ανα­διορ­γα­νω­θεί. Στις 15.30 της 18ης Ιούλη 1944 δό­θη­κε η δια­τα­γή της γε­νι­κής αντε­πί­θε­σης. Στην αρχή, οι δυ­νά­μεις του ΕΛΑΣ με συν­δυα­σμέ­νες επι­χει­ρή­σεις απώ­θη­σαν τις γερ­μα­νι­κές δυ­νά­μεις προς τη γέ­φυ­ρα Μού­κα­νη. Οι Γερ­μα­νοί κιν­δυ­νεύ­ο­ντας να κυ­κλω­θούν υπο­χώ­ρη­σαν αφή­νο­ντας πίσω τους με­γά­λες πο­σό­τη­τες πυ­ρο­μα­χι­κών. Στις 20 Ιούλη, τα τμή­μα­τα της Χ Με­ραρ­χί­ας του ΕΛΑΣ κι­νή­θη­καν από δια­φο­ρε­τι­κές κα­τευ­θύν­σεις προς τα Γρε­βε­νά. Η κί­νη­ση αυτή υπο­χρέ­ω­σε τον εχθρό να απο­σύ­ρει τις δυ­νά­μεις του.

Οι χι­τλε­ρι­κοί στις επι­χει­ρή­σεις στη Βό­ρεια Πίνδο είχαν απώ­λειες πάνω από 750 νε­κρούς και τραυ­μα­τί­ες. Οι απώ­λειες του ΕΛΑΣ ανήλ­θαν σε 200 νε­κρούς, τραυ­μα­τί­ες και αγνο­ού­με­νους.

Κατά τη διάρ­κεια των επι­χει­ρή­σε­ων οι Γερ­μα­νοί διέ­πρα­ξαν φο­βε­ρά εγκλή­μα­τα κατά του πλη­θυ­σμού: εκτέ­λε­σαν 161 πα­τριώ­τες, πήραν ομή­ρους 427 άν­δρες και γυ­ναί­κες, πυρ­πό­λη­σαν 4.419 σπί­τια, 53 σχο­λεία, 25 εκ­κλη­σί­ες.

Η επι­δί­ω­ξη όμως του εχθρού να δια­λύ­σει τα τμή­μα­τα του ΕΛΑΣ και να «ξε­κα­θα­ρί­σει» την πε­ριο­χή, παρά την 20ή­με­ρη επί­μο­νη προ­σπά­θειά του, απέ­τυ­χε.

Πηγή: Ρι­ζο­σπά­στης